6 Mart 2015 Cuma günü Agos‘ta Vartan Estukyan’ın Karakutu ve “Hafıza Yürüyüşü” ile ilgili kaleme aldığı “Geçmişi Aydınlatan Karakutu” başlıklı haberi yayımlandı:
“Türkiye’nin her dönemine damgasını vuran toplumsal adaletsizlik ve ayrımcılık konularında kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçlayan özel bir sivil toplum kuruluşu, çalışmalarıyla dikkat çekiyor. Karakutu, Türkiye’nin son yüz yılda yaşadığı şiddet ve haksızlıkları gündeme getirmek üzere, birkaç aktivistin öncülüğünde kuruldu. İlk projeleri ‘Hafıza Yürüyüşü’ ile faaliyetlerine başlayan Karakutu’yu, kurucularından Emrah Gürsel’le konuştuk.
• Karakutu nasıl kuruldu?
Hepimiz de uzun zamandır sivil toplumda çalışan aktivistleriz. Deneyimlerimiz ışığında, benzer tespitlerimiz olduğunu farkettik. Geçmişteki büyük insan hakları ihlalleri ve sistematik ayrımcılıkla ilgili çalışmalar, belli siyasi hareketler ve entelektüel çevrelerin dışına çıkamamıştı. Bizler, yaşanan haksızlıkları resmî tarihin dışındaki perspektiften, özellikle de dışlanmış ve bastırılmış grupların gözünden görmenin, bizi daha yaşanabilir bir topluma ve hayatımızı daha az zehir eden bir toplumsal mutabakata taşıyacağını düşünüyoruz. Dünyada yapılan birçok çalışmanın aksine, barış inşasında ve uzlaşma süreçlerinde gençler, Türkiye’de pek dikkate alınmıyor ya da onlara yeterince ulaşılamıyor. Bu düşüncelerden hareketle, yaratıcı ve sürdürülebilir programlarla tarihsel hafıza üzerine çalışmayı hedefleyen ve öncelikle gençlerle çalışan Karakutu Derneği’ni, Ocak 2014’te kurduk.
• Ne tür projeleriniz var?
Karakutu, Türkiye’nin son yüz yılda yaşadığı şiddet ve haksızlıkların temel nedenlerine değinilmemesi nedeniyle, devletin ve toplumun demokratikleşemediği kanaatiyle ortaya çıkmış bir kuruluş. Güçlü olanın zayıfı ezdiği bir toplumuz ve önümüzde duran onlarca problem var. Biz bu durumun temel nedenlerinden birisinin, yaşananları eksik, çarpıtılmış ve tek taraflı okumamız ve öğrenmemiz olduğu görüşündeyiz. İlk projemiz ‘Hafıza Yürüyüşü’, gençlerin katılımcı ve geleneksel olmayan metotlar ile ‘öğrenci’ veya ‘turist’ değil, ‘keşfeden’ olduğu bir hatırlama etkinliği. Bir tam gün boyunca gençler, gruplar hâlinde kendilerine verilen ipuçlarını buluyor ve şehrin detaylarında gizli olan ayrımcılık ve şiddet hikâyelerini keşfediyorlar. İşaretleri takip edip mekânlara ulaşabilen gençleri, orada yine genç anlatıcılar karşılıyor. Mekânlarda neyin yaşandığını, resmî tarihin anlatmadığı deneyimleri, akranlar birbirleriyle konuşuyorlar. Yürüyüşün başında ve sonunda yapılan oturumlarla da geçmişte yaşanan büyük hak ihlalleri ve haksızlıklar nasıl hatırlanmalı ve bir daha yaşanmaması için ne yapılmalı gibi sorulara cevaplar aranıyor. Mekânların tespitinden metinlerin yazılmasına kadar tüm aşamalarda, 16-25 yaş arasındaki gençler aktif rol aldılar. Altı-yedi ay süren hazırlık sürecinin sonunda ilk uygulamayı 8 Şubat’ta Beyoğlu ve Şişli ‘de gerçekleştirdik.
• Katılımdan memnun musunuz?
İlgi ve katılım, beklediğimizin de üzerinde. Yazın ortasında pek de merkezî olmayan bir yerde yaptığımız toplantıya, otuzun üzerinde genç katıldı. Ve bu gençlerin birçoğu, bugün ‘Hafıza Yürüyüşü’nün anlatıcıları.
• İleride bizi Karakutu’da ne gibi projeler bekliyor?
Biz ‘Hafıza Yürüyüşü’ne ve diğer işlerimize, projeden çok programlar gözüyle bakıyoruz. Yani devamlı evrilen, model yaratan ve yarattığı modeli diğer aktörlerle paylaşan programlar oluşturmak hedefindeyiz. ‘Hafıza Yürüyüşü’nü mekân, tema ve yöntem olarak çeşitlendirmek ve derinleştirmek ilk hedefimiz. Geçen senenin sonunda, Almanya’daki geçmişle yüzleşme süreciyle buradaki arasında benzerlik ve farklılıkları keşfettiğimiz bir çalışma ziyareti gerçekleştirdik. Bu çalışma ziyaretlerini devam ettirip, soykırım gibi büyük suçları ele alan eğitim programları geliştirmek de diğer bir hedefimiz.“*
*Vartan Estukyan: “Geçmişi Aydınlatan Karakutu”, Agos 6 Mart 2015.
